Niel Steenbergen en de Heiligen

In het werk van Niel Steenbergen nemen de afbeeldingen van heiligen een prominente plaats in. Niel was overtuigd katholiek. Nadat hij in 1938 de Prix de Rome gewonnen had, heeft hij zich drie studiejaren kunnen bekwamen in kerkelijke kunst. Niel voelde zich betrokken bij de spiritualiteit van heiligen. Dat droeg hij ook uit in de opdrachten die hij kreeg. ‘Daar lag mijn hart,’ zei hij.

Vitrine 1

1.1 Gelegenheidspenning Sint Joost (1954)
De pelgrimage van Sint Joost met een staf over de schouder, hij gaat naar rechts tussen een kroontje (hij was een koningszoon) en het kruis dat hij volgde. In de rand staan scènes uit zijn leven.
Sint Joost (†675) was de Britse koningszoon Judocus, die zijn leven wijdde aan religie. Hij vluchtte daarvoor naar Frankrijk en ging na vele omzwervingen op pelgrimstocht naar Rome.

1.2 Historiepenning 550 jaar Sint-Catharinagilde Eindhoven (1987)
Catharina heeft bij zich: een gebroken rad, het zwaard waarmee ze werd onthoofd en het geopende evangelie. Naast haar de leeuw van Juda en onder haar keizer Maxentius.
Sint Catharina († 307) was een koningsdochter uit Alexandrië in Egypte. Haar heidense vader wilde haar laten doden op een scherp rad. Dat mislukte. Toen werd ze onthoofd. Ze wordt aangeroepen als beschermster tegen de pest en ter bewaking van de kuisheid. Ook wordt ze soms gezien als beschermster tijdens de bevalling.

1.3 Erepenning Gregoriusziekenhuis Brunssum (1961)
Paus Gregorius zittend op zijn troon.
Sint Gregorius (540-604) is de grondlegger van de pauselijke staat in Rome. Hij was een goede organisator. Onder zijn leiding breidde de macht van de Paus en bisschoppen zich uit.

1.4 Reliëf Sint Antonius (1957)
Het bronzen reliëf is een ontwerp voor het veel grotere Antoniusreliëf in steen dat in de Willibrordus-kerk in Ammerzoden staat. Aan weerszijden van Antonius zijn scènes uit zijn leven afgebeeld.
Sint Antonius van Padua (1195-1231) is patroonheilige van de Franciscanen, verloren voorwerpen, vrouwen en kinderen, armen, bakkers, mijnwerkers, het huwelijk, reizigers en verliefden en patroon tegen schipbreuk, de pest en koorts. Tijdens zijn leven verspreidde hij het christelijke geloof onder de moslims. Al een jaar na zijn dood werd hij heilig verklaard.

1.5 Sint Benedictuspenning (1980)
Tronende Benedictus met boek met zijn devies: ORA ET LABORA (bid en werk) en in zijn linker-hand een abtsstaf. OMNES IN CHRISTO VNVM SVMVS (in Christus zijn wij alleen één).
Sint Benedictus van Nursia (480-547) wordt beschouwd als de grondlegger van het kloosterleven in de Kerk. Hij heeft de orde van de Benedictijnen gesticht en regels voor het kloosterleven bepaald. Benedictus is patroonheilige van Europa.

1.6 Wijsheidspenning Sint-Oelbertgymnasium Oosterhout (1986)
Sint Oelbert wordt door drie figuren onthoofd. Zijn geest ontsnapt uit zijn mond en wordt door een engel naar de hemel gevoerd. Opschrift: PARVUM NON PARVI HONORIS PIGNVS (wie ´t kleine niet eert is ´t grote niet weerd).
Sint Oelbert (tussen 600 en 800) was een boer te Oosterhout die onthoofd werd, terwijl hij een dutje deed op de akker. Rovers hadden hun bebloede zwaard naast hem achtergelaten, waarop hij verdacht werd van roofmoord en onthoofd. Oelbert stond op en nam zijn hoofd onder de arm en liep naar het dichtstbijzijnde kapelletje.

1.7 Bouwpenning Norbertijnenpoort Tilburg (1984)
De heilige Norbert van Gennep staat op een sokkel met het wapen van Tilburg, een monstrans met zonneaura, in de hand.
Sint Norbert van Gennep (1080-1134) was een rooms-katholieke bisschop en stichter van de Orde der Norbertijnen. Een bliksemschicht bracht hem de boodschap van God: ‘Wend je af van het kwade en doe alleen nog het goede. Zoek rust en vrede’.

Vitrine 2

2.1 Gedenkpenning Sint Franciscus (1983)
Frontaal portret van de heilige Franciscus, SINT*FRANCISCVS 1182-1226
Sint Franciscus van Assisi (1182-1226) was de stichter van de kloosterorde van de Franciscanen of minderbroeders. Zijn boodschap was liefde: liefde voor de Schepper, voor mensen, dieren en planten. Hij leefde in een zelfverkozen armoede en had gebroken met zijn vader om god te kunnen dienen. Franciscanen prediken eenvoud, vrolijkheid, armoede en eerbied jegens alle schepselen.

2.2 Geboortepenning Maarten Steendam (1979)
Sint Maarten te paard, die een stuk van zijn mantel aan een naakte man geeft.
Het opschrift luidt: MAARTEN DANIEL CORNELIS, 20 IX 1979
Sint Maarten van Tours (316-397), bisschop van Tours, grondlegger van het christendom in Gallië, gaf als Romeinse soldaat de helft van zijn mantel aan een bedelaar, een verschijning van Jezus.

2.3 Ontwerp van het monument voor de gevallenen (1958)
Dit is een kleinere uitvoering van het grotere beeld dat in Helmond staat. Het monument staat bekend als Sint Joris en de draak, maar de kunstenaar deelde in 1996 mee, dat je er desgewenst ook de engel Michael in mag zien.
Sint Joris (†303) is de martelaar en heilige Georgios, bekend van het verhaal waarin hij een stad bevrijdt van een draak en een prinses redt. Hij zou geleefd hebben onder keizer Diocletianus. Het land Georgië is naar hem vernoemd.

2.4 Geboortekruis (1961)
In het midden zien we de heilige Henricus, de naamgever van de geborene.
Sint Henricus (973-1024) is Keizer Henricus II. Hij besteedde veel aandacht aan het geloofsleven van zijn onderdanen, de geestelijken en de bevordering van het kloosterleven. Hij stichtte het bisdom Bamberg en liet op eigen kosten de Domkerk bouwen.

2.5 Reliëf met Sint Paulus (± 1970)
Het bronzen reliëf van Sint Paulus is een ontwerp voor een deel van een altaar. Niet bekend is waar het altaar zich bevindt. Paulus staat afgebeeld met de Bijbel en het zwaard waarmee hij is onthoofd.
Sint Paulus (†64) heeft zich pas na het heengaan van Jezus bij diens leerlingen gevoegd na zijn wonderbaarlijke bekering bij Damascus. Hij wordt wel ‘de dertiende apostel’ genoemd. Paulus heeft veel gereisd en brieven geschreven naar de inwoners van de steden die hij bezocht had om het evangelie te verkondigen.